Selçuklu Miğfer

SELÇUKLU MİĞFERİ

Türk Selçuklular’ı İslâm medeniyetine uymakla kalmamışlar, kendi şahsiyet ve zevklerinden bu medeniyete büyük ölçüde katkıda bulunarak, kendi sanat görüşlerini de ortaya koymuşlardı. İdareleri altında bulunan Çin sınırlarından, İstanbul Boğazı, Akdeniz ve Karadeniz kıyılarına, Mısır, Yemen ve Hint sınırlarına kadar olan ülkelerde câmi, medrese, türbe (kümbet), hastahâne, kervansaray, kale ve köprü gibi bir çok mimârî eserler meydana getirmişler, kökleri eski yurtlarındaki yapılara giden tarzlarını buralarda da geliştirmişler ve İslâm dünyasına yeni yapı tipleri hediye etmişlerdir. Yapı yüzeylerinde yer alan motifler; sekiz köşeli yıldızlar, uçları çengellerle çevrilen sekizgenlerdi. Ayrıca bordürlerde, stilize bitki ve hayvan şekilleri de görülürdü. Grifon olarak da adlandırılan hayvan figürleri; gücü, cesareti ve asaleti anlatırdı. Kullanılan desenlerin tümü, günlük kullanım eşyalarına kadar yaygınlaşmıştı.

Onbirinci yüzyıldan beri Anadolu ve Ortadoğu ülkelerinde yerleşen ve İslâm dünyasının müşterek malı olmuş bulunan bütün sanat yeniliklerinde Türkler'in etkisi görülmüş ve bu daha sonraki yüzyıllarda da devam etmiştir. Anadolu Selçukluları’nın kudretini, teşkilâtının iyi işlediğini ve yüksek kültürünü en canlı şekilde aksettiren eserler, ticaret yolları üzerinde yükselen kervansaraylardır. Anadolu'da çok sayıda bulunan kervansaraylar Selçuklu sultanları ve vezirleri tarafından XIII. yüzyıl boyunca yaptırılmıştır. Bir muhafız kıtasıyla korunan bu kervansaraylarda yolculara hayvanlarıyla birlikte üç gün parasız yemek veriliyor, hastalar tedavi ediliyor, hamam, berber, kundura tamiri hizmeti veriliyor ve herkese din farkına, zengin ve fakir olduğuna bakılmaksızın eşit muamele ediliyordu. Anadolu'daki kervansaraylardan sekiz tanesinin Selçuklu sultanları tarafından yaptırıldığı tespit edilmiştir.

* Selçuklu’nun zengin desenleriyle bezeli yapı ve mimari uygulamaları ne yazık, günümüze obje ve eşya olarak pek ulaşamamıştır. "Matrak Sanat” fantastik bir uygulamayla, bu desen zenginliğini ve Grifon’u bir miğferde buluşturarak, dönem sanatçılarına bir saygı duruşu sergilemektedir.  

 Ebat: 22x26x52 cm. (Kaide dahil) Kutulu Ebat: 30x35x57 cm.